Bunyon ayak başparmağı tabanındaki eklemde meydana gelen kemikli yumrudur. Ayağın ön bölümünde yer alan kemiklerin yerinden oynaması ile oluşur. Bu yer değiştirme başparmağın ucunun küçük parmaklara doğru çekilmesine yol açar ve ayak başparmağının tabanında yer alan eklemi dışarı doğru iter. Bunyon oluşan bölgedeki cilt kırmızı ve ağrılı olabilir.
Özellikle çok dar ayakkabı giymek, bunyon oluşumuna yol açabileceği gibi bunyonları daha kötü hale de getirebilir. Ayaklarda deformite oluşumu ya da artrit gibi tıbbi problemler yaşanması sonucunda da bunyon gelişimi yaşanabilir.
Küçük ayak parmağı ekleminde daha küçük ebatlarda bunyonlar geliştiği de sıklıkla görülür. Küçük bunyonlar için bunyonet terimi kullanılır.
Bunyon oluşurken rastlanabilecek belirtiler şunlardır:
Ayak başparmağının tabanının dışında şişkin bir yumru oluşumu
Ayak başparmağı eklemi çevresinde şişlik kızarma ya da ağrı hissedilmesi
Özellikle birinci ve ikinci ayak parmağının birbirine temas ettiği yerde gelişen nasır oluşumu
Zaman zaman nükseden ağrı ya da sürekli ağrı hissedilmesi
Ayak başparmağının hareketlerinin sınırlanması
Bunyonların gelişimine dair pek çok teori olsa da kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Bilim insanlarını üzerinde durduğu olası nedenler şunlardır:
Ayakların genetik formasyonu
Doğum sırasında oluşan deformite/deformiteler
Dar ve yüksek topuklu ayakkabıların bunyon oluşumuna etkisi konusunda uzmanlar tam olarak anlaşamıyor. Bir kısım uzman bu tip ayakkabıların bunyon oluşumuna yol açacağını iddia ederken, diğer bir kısım uzman da bunyon gelişiminde bu tip ayakkabı giymenin etkili olmadığı görüşünü öne sürüyor.
Ayrıca bunyonların, belirli artrit tiplerinin oluşumu ile özellikle de romatoid artrit gibi inflamatuvar hastalıkların gelişimi ile ilgili olabileceği düşünülmektedir.
Bunyon oluşumuna neden olduğu kesin olarak ispatlanmış olmasa da risk faktörü olarak incelenen etkenler şunlardır:
Yüksek topuklu ayakkabı giymek: Yüksek topuklu ayakkabı giymek ayak parmaklarınızın ayakkabınızın önüne doğru itilmesine yol açar. Bunun sonucunda da ayak parmaklarınız ayakkabınızın önüne doğru itilir ve ayak parmaklarınız sıkışır.
Uygun olmayan ayakkabılar kullanmak: Çok dar ya da çok sivri ayakkabılar giyen kişilerde bunyon oluşumuna daha sık rastlanıyor.
Romatizmal eklem iltihabı gelişimi: Bu tip inflamatuvar durumlarda bunyon gelişme olasılığı artış gösterebilir.
Genetik faktörler: Ayağın anatomik yapısı ile ilgili kalıtsal sorunlar zaman içinde bunyon oluşumuna yol açabilir.
Bunyon gelişimi sonucunda rastlanabilecek başlıca komplikasyonlar şunlardır:
Bursit
Bunyon gelişen eklemlerin yakınında yer alan kemiklere tampon görevi yapan, içi sıvı dolu pedlerin iltihap ile dolması halidir. Bursit oluşumu ağrı hissedilmesine yol açar.
Çekiç parmak
Bir parmağınızın ortasında yer alan eklemde meydana gelen normal bükülme, ağrı oluşumuna neden olabilir. Çekiç parmak oluşumu, genelde başparmağın yanındaki ayak parmağında görülür.
Ayak Önünde Ağrı
Bu durum ayağın topuğunda ağrı ve şişmeye neden olabilir.
Bunyon gelişiminin önlenmesi için ayakkabı seçiminde dikkatli olmak gerekir. Ayakkabıların burnunda geniş bir parmak yeri bulunmalıdır. Sivri burunlu ayakkabılar önerilmez. Ayrıca en uzun ayak parmağınızın ucu ile ayakkabının burnu arasında küçük bir boşluk olmalıdır.
Ayakkabılarınız ayağınızın herhangi bir yerini sıkmamalı ve ayağınıza baskı yapmamalıdır.
Ayak başparmağınızda geçmeyen bir ağrı oluşumu yaşadığınızda, ayak başparmağı ekleminde gözle görülür büyüklükte bir şişlik oluştuğunda ya da ayak baş parmağınızın hareketlerinde sınırlanma gibi şikayetler yaşadığınızda bir podiatrist veya ortopedik ayak uzmanına görünmenizde yarar vardır.
Tüm önerilere ve önlemlere rağmen bunyon probleminden kurtulamadıysanız operasyon geçirmeniz gerekebilir. Başarı oranı yüzde 90 olan cerrahi müdahale için doktorunuzla görüşmeniz yeterlidir.